Prawo do błędu – nowy przywilej dla początkujących przedsiębiorców

Początek 2020 roku przyniósł znaczące zmiany dla przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze. Pakiet Przyjazne Prawo wprowadza nieznaną dotąd ustawodawstwu instytucję prawa do błędu. Ma ona za zadanie ułatwiać początkującym przedsiębiorcom stawianie pierwszych kroków w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Na czym polega nowelizacja?

Nowe brzmienie przepisów poszerza katalog uprawnień dotychczas przysługujących przedsiębiorcom. 1 stycznia 2020 roku przedsiębiorcy zyskali całkowicie nowy przywilej – prawo do błędu.

Czym jest ta instytucja i komu przysługuje?

Przedsiębiorca może się pomylić

Prawo do błędu reguluje nowy art. 21a ustawy Prawo Przedsiębiorców.

Podstawowym celem wprowadzonej instytucji jest zapewnienie ochrony początkującym przedsiębiorcom, stawiającym pierwsze kroki w prowadzonej działalności gospodarczej. Chodzi przede wszystkim o ochronę przed konsekwencjami błędów lub naruszeń podatkowych, które młodzi przedsiębiorcy popełniają w początkowym okresie prowadzenia działalności.

Brak doświadczenia często skutkuje niejednym uchybieniem, w konsekwencji prowadzącym do sporych kar finansowych. Dzięki wprowadzonemu rozwiązaniu podatnicy, wobec których organ dostrzeże nieprawidłowości, będą mieli możliwość ich naprawy bez ponoszenia kar finansowych.

Ważne jest, aby przedsiębiorca pamiętał, że skorzystać z prawa do błędu może wyłącznie w zakresie prowadzonej działalności. Instytucja ta nie obejmuje sankcji nałożonych w przypadku podatnika działającego jako osoba prywatna.

Kto zyska nowe uprawnienie?

Zgodnie z art. 61 ust.1 ustawy nowelizującej, nowa regulacja obejmie podmioty, zarejestrowane w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w okresie 12 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Po upływie 36 miesięcy, licząc od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia prowadzonej działalności, przedsiębiorca będzie mógł ponownie skorzystać z prawa do błędu.

Nawet jeżeli powyższe kryteria zostaną spełnione, instytucja prawa do błędu nie będzie miała zastosowania w stosunku do przedsiębiorcy, który dopuści się ciągłego naruszenia, tj. trwającego również po upływie powyższego okresu.

Prawo do popełnienia błędu – jak to będzie wyglądało w praktyce?

• W przypadku dostrzeżenia przez organ uchybienia, przedsiębiorca zostanie wezwany w drodze postanowienia do usunięcia stwierdzonych naruszeń lub zaistniałych już skutków popełnionych błędów.
• Organ określi termin, w jakim osoba prowadząca działalność będzie zobowiązana skorygować pomyłkę. Termin będzie każdorazowo ustalany przez organ w zależności od rodzaju naruszenia.
• Przedsiębiorca ustosunkuje się do otrzymanego wezwania, przygotowując stosowne oświadczenie, w którym zobliguje się do usunięcia naruszeń w wyznaczonym terminie.
• Po otrzymaniu oświadczenia, organ odstąpi od wymierzenia kary.
  

Jeżeli przedsiębiorca nie sporządzi stosownego oświadczenia oraz nie usunie powstałych naruszeń, nie będzie mógł skorzystać z prawa do błędu. Tym samym nie uniknie nałożenia przez organ sankcji.

Przedsiębiorca sam przyzna się do błędu

Przedsiębiorca, który dopuścił się naruszenia, nie musi czekać na reakcję organu. Wprowadzona nowelizacja umożliwia przedsiębiorcom usunięcie naruszenia jeszcze przed otrzymaniem stosownego wezwania od organu. Wystarczy, że prowadzący działalność:

• dostrzeże uchybienie,
• dobrowolnie usunie je przed wszczęciem wobec niego postępowania,
• powiadomi stosowny organ o usunięciu naruszenia.
  

W przypadku spełnienia powyższych przesłanek, organ również odstąpi od wymierzenia kary.

Jakie naruszenia zostały objęte tą instytucją?

Zgodnie z założeniem ustawodawcy, instytucja prawa do błędu ma obejmować naruszenia o mniejszej skali szkodliwości społecznej, które nie zagrażają interesom innych podmiotów.

Nasuwa się przy tym pytanie, jak zweryfikować skalę konkretnego uchybienia. O tym decydować będą odpowiednie organy podatkowe, dokonując kwalifikacji popełnionego błędu.

Przykład

• Przedsiębiorca prowadzący sklep zapomina umieścić wywieszkę na produkcie z informacją o jego cenie.
• Dystrybutor sprzętu elektronicznego nie umieszcza w widocznym miejscu w punkcie sprzedaży informacji o tym, że jest zobowiązany do nieodpłatnego odbioru zużytego sprzętu.
• Przedsiębiorca dopuszcza się niewielkiego opóźnienia w złożeniu raportu księgowego.

W powyższych przypadkach na prowadzącego działalność nie zostanie nałożona automatycznie sankcja finansowa. Przedsiębiorca będzie miał bowiem możliwość skorygowania pomyłki i usunięcia popełnionych naruszeń.

Prawo do błędu – kiedy przedsiębiorca nie skorzysta z przywileju?

Nie każdy przypadek naruszenia będzie kwalifikowany z punktu widzenia tej instytucji. Zgodnie z art. 61 ust. 7 i 8 znowelizowanej ustawy, przedsiębiorca nie będzie mógł skorzystać z powyższego uprawnienia m.in. w następujących sytuacjach:

• przedsiębiorca dopuścił się już naruszenia w przeszłości,
• naruszenie ma charakter rażący,
• brak jest możliwości usunięcia naruszeń lub gdy wywołały one nieodwracalne skutki,
• obowiązek nałożenia grzywny lub mandatu wynika z ratyfikowanej umowy międzynarodowej lub prawa unijnego,
• przedsiębiorca prowadzi działalność mimo braku wymaganej koncesji, zezwolenia lub wpisu do rejestru działalności regulowanej,
• odrębne przepisy przewidują nałożenie w danym przypadku grzywny.

Czy prawo do błędu zadziała w praktyce?

Wprowadzone rozwiązanie chwalą przede wszystkim środowiska finansowe. Eksperci podkreślają, iż pomyłki, które zdarzają się przedsiębiorcom w początkowej fazie prowadzenia działalności, wynikają przede wszystkim z braku doświadczenia. Dzięki takiemu rozwiązaniu przedsiębiorca będzie miał możliwość uczenia się na własnym błędzie, bez automatycznego ponoszenia konsekwencji finansowych. Jest to duży plus, bo początki działalności nie generują zwykle wysokich zysków. Szacuje się, że w skali rocznej z wprowadzonego rozwiązania będzie mogło skorzystać ok. 300 tysięcy początkujących przedsiębiorców.

Przepisy:

• Art. 61. Ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych
• Art. 21a Ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców

Pobierz bezpłatnie (0 zł) poradnik

Obowiązki Przedsiębiorcy w Polsce

Dowiesz się m.in.:

• czy na pewno legalnie prowadzisz swój biznes,
• do jakich ustępstw na rzecz klienta zobowiązuje Cię prawo,
• o jakich obowiązkach prawnych lepiej nie zapominać.

POBIERAM
Pobierając materiały, wyrażam zgodę na otrzymywanie newslettera i informacji handlowych od Coraz Lepszej Firmy.
Mogę cofnąć zgodę w każdej chwili. Dane będą przetwarzane do czasu cofnięcia zgody.

Małgorzata Suchecka

Radca prawny. Absolwentka Wyższej Szkoły Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych w Gdyni (Prawo), Uniwersytetu Florenckiego (Prawo), a także Uniwersytetu Warszawskiego (Prawo podatkowe). Od 2009 r. członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Gdańsku.

Specjalizuje się w prowadzeniu negocjacji handlowych oraz bieżącej asyście dla kadry menedżerskiej, wdraża również RODO. Prowadzi własną kancelarię radcy prawnego. Prywatnie miłośniczka sportu, w szczególności narciarstwa oraz kite, a także pasjonatka podróży. Uczestniczka Programu Rozwoju Coraz Lepszej Firmy.