W poprzednich artykułach wyjaśniłam, czym jest restrukturyzacja – zarówno ta pozasądowa jak i ta angażująca sądową machinę. Nadszedł czas na przedstawienie osób, z którymi możesz się zetknąć w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Słyszysz „sędzia-komisarz”, „nadzorca” czy „zarządca” i już kręci Ci się w głowie?
Przeczytaj, a zrozumiesz lepiej:
- kto jest kim w postępowaniu restrukturyzacyjnym,
- kto i w jakiej sytuacji może powołać radę wierzycieli,
- jakie kompetencje mają poszczególne podmioty,
- dlaczego to dobrze, że jest ich tak dużo.
Sędzia-komisarz, czyli strażnik porządku
Zacznijmy od osoby pilnującej tego, aby w postępowaniu restrukturyzacyjnym wszystko szło jak należy. Rolą sędziego-komisarza jest nadzorowanie kroków podejmowanych przez nadzorcę sądowego i zarządcę. Czuwa on nad tym, aby nie popełniano błędów oraz aby nie podejmowano działań, które mogą przeszkodzić w postępowaniu. Sędzia ma za zadanie działać sprawnie i skutecznie, a pozwalają mu na to kompetencje do dyscyplinowania nadzorcy sądowego czy zarządcy.
Oznacza to, że sędzia-komisarz pełni:
- funkcję kierowniczą – wykonuje przyznane mu przez przepisy ustawy kompetencje;
- funkcję nadzorczą – monitoruje działania nadzorcy sądowego (lub zarządcy), aby proces restrukturyzacyjny był sprawnie przeprowadzony;
- funkcję orzeczniczą – ma prawa oraz obowiązki sądu;
- funkcję dyscyplinującą – umożliwia mu stosowanie środków wobec podmiotów, które w nienależyty sposób wypełniają swoje obowiązki.
Co do zasady sędzia-komisarz pełni swoją funkcję do momentu zakończenia postępowania albo uprawomocnienia się postanowienia o jego umorzeniu.
Warto też wspomnieć o zastępcy sędziego-komisarza. Ta funkcja została wprowadzona po to, aby w razie nieobecności sędziego-komisarza postępowanie przebiegało sprawnie.
Skoro wiesz już, kto czuwa nad prawidłowym rozwojem wypadków, musisz wiedzieć, że w postępowaniu restrukturyzacyjnym występują także…
Nadzorca sądowy oraz zarządca
Jedną i drugą funkcję może pełnić osoba, która posiada:
- pełną zdolność do czynności prawnych,
- licencję doradcy restrukturyzacyjnego.
Co ważne, nadzorcą bądź zarządcą w postępowaniu nie może być podmiot, który jest np.:
- wierzycielem,
- dłużnikiem,
- jest powiązany z dłużnikiem.
Chodzi o to, aby podczas wykonywania czynności nie dochodziło do konfliktu interesów.
A czym dokładnie zajmują się nadzorca sądowy bądź zarządca?
Nadzorca sądowy sprawuje nadzór nad działaniami dłużnika w przyspieszonym postępowaniu układowym (czyli postępowaniu, w którym dłużnik może zawrzeć porozumienie z wierzycielami w uproszczonym trybie) oraz w postępowaniu układowym (skierowanym do przedsiębiorców niewypłacalnych i zagrożonych niewypłacalnością).
Dłużnik podczas postępowania restrukturyzacyjnego może dokonywać czynności dotyczących jego majątku, ale gdy przekracza ten zakres (chodzi np. o czynności dotyczące sprzedaży nieruchomości, zaciągania kredytów czy pożyczek), jego działanie wymaga zgody nadzorcy.
Zarządca natomiast sprawuje zarząd majątkiem dłużnika w postępowaniu sanacyjnym (tj. postępowaniu, którego celem jest przywrócenie przedsiębiorcy zdolności do regulowania swojego zadłużenia, bez ogłaszania upadłości). To oznacza, że po otwarciu takiego postępowania dłużnik jest zobowiązany do wskazania i wydania zarządcy swego majątku, dokumentów, majątku, rozliczeń.
Zarządca, dzięki tym narzędziom, może wykonać plan restrukturyzacji. W drodze wyjątku sąd może zezwolić dłużnikowi w postępowaniu sanacyjnym na zarząd jego majątkiem.
Warto też wspomnieć o nadzorcy układu, którym może zostać wybrany przez dłużnika doradca restrukturyzacyjny. Pomiędzy dłużnikiem a nadzorcą układu zawierana jest umowa. To dłużnik pokrywa wynagrodzenie nadzorcy układu. Natomiast nadzorca pełni nadzór nad działaniami dłużnika w postępowaniu o zatwierdzenie układu (w tym postępowaniu układ określa zasady spłaty zobowiązań przedsiębiorcy, które powstały przed wszczęciem tego postępowania). Jego rolą jest:
- udzielanie dłużnikowi pomocy w przeprowadzeniu restrukturyzacji,
- przygotowanie propozycji układowych,
- przeprowadzenie głosowania nad układem,
- złożenie sprawozdania.
Warto wspomnieć, że pomimo zawarcia umowy z nadzorcą, dłużnik ma pełne prawo do podejmowania działań dotyczących majątku swojego przedsiębiorstwa.
Wymienione powyżej podmioty zajmują się prowadzeniem postępowania zgodnie z przepisami.
W postępowaniu uczestniczą też:
- Dłużnik, czyli podmiot, który jest poddawany restrukturyzacji;
- Wierzyciel osobisty dłużnika, któremu przysługuje wierzytelność sporna i który uprawdopodobnił swoją wierzytelność oraz został dopuszczony do udziału w sprawie przez sędziego-komisarza.
A co w sytuacji, w której wierzytelności, a zarazem wierzycieli jest wielu?
Trudno wypracowywać wówczas rozwiązania akceptowalne przez wszystkich wierzycieli. Nie ma co się dziwić – każdy chciałby odzyskać jak największą część swoich pieniędzy.
Wtedy rozwiązaniem jest rada wierzycieli. Jej główny cel to reprezentowanie interesów wierzycieli w toku postępowania restrukturyzacyjnego.
Warto zaznaczyć, że postępowanie może toczyć się bez rady. Sędzia-komisarz powołuje ją, jeżeli uzna to za potrzebne. Ma także obowiązek jej ustanowienia, jeśli otrzyma stosowny wniosek. Dokument ten może złożyć:
- sam dłużnik,
- trzech lub więcej wierzycieli (niezależnie od sumy wierzytelności),
- wierzyciel lub wierzyciele mający łącznie co najmniej jedną piątą (20%) części ogólnej sumy wierzytelności.
Rada składa się z pięciu członków oraz dwóch zastępców powoływanych spośród wierzycieli dłużnika, będących uczestnikami postępowania. Jeżeli członkowie nie wywiązują się należycie ze swoich obowiązków, sędzia-komisarz może ich odwołać i powołać na to miejsce innych. Trzeba pamiętać o tym, że prawomocnie odwołany członek rady wierzycieli nie może zostać ponownie do niej powołany.
Podczas posiedzeń rady członkowie podejmują uchwały. Do ich kompetencji należy pomoc nadzorcy sądowemu albo zarządcy. Polega ona na udzielaniu wskazówek, doradztwie dotyczącym zgłaszanych wierzytelności, określaniu strategii, czy też opiniowaniu dokonywanych w toku postępowania czynności.
Co ważne, rada wierzycieli ma także uprawnienia kontrolne. Oznacza to, że może żądać wyjaśnień od nadzorcy sądowego lub zarządcy, ale także od dłużnika. Chodzi o możliwość dostępu do dokumentów, ksiąg, stanu funduszów masy układowej bądź sanacyjnej. Dzięki tym uprawnieniom rada wierzycieli może weryfikować działania nadzorcy sądowego oraz zarządcy. Nie jest więc zdana wyłącznie na przekazywane informacje, które mogą nie pokrywać się ze stanem faktycznym.
Z wymienionymi wyżej podmiotami zetkniesz się podczas postępowania restrukturyzacyjnego. Jak widzisz, ich działania nie mają na celu zamknięcia działalności przedsiębiorstwa, ale naprawienie jego sytuacji, o ile to możliwe.
Fakt, że w proces zaangażowanych jest wiele osób, umożliwia wzajemną kontrolę działań. Dzięki temu łatwiej uniknąć też błędów w toku całego postępowania. Przy dobrej współpracy wszystkich podmiotów, możliwe jest przeprowadzenie restrukturyzacji tak, że przedsiębiorstwo na nowo staje się dochodowym biznesem.
Pobierz bezpłatnie (0 zł)
Program Naprawy Zysków
Sprawdź, czy Twoja firma przyniesie
co najmniej dwa razy większe zyski niż teraz...
Wprowadź drobne zmiany i…
- przekonaj się, dlaczego w Twojej firmie brakuje gotówki,
- namierz pieniądze, które przeciekają Ci przez palce,
- wykorzystaj potencjał, który JUŻ w Twojej firmie JEST, a nie taki, w który trzeba dodatkowo inwestować,
- ZAPLANUJ zysk.
Mogę cofnąć zgodę w każdej chwili. Dane będą przetwarzane do czasu cofnięcia zgody.
Katarzyna Zalewska
Radca prawny, zajmuje się pomocą prawną skierowaną do przedsiębiorców, m.in. z branży medycznej. Z klientami stara się wypracować rozwiązania najlepsze dla prowadzonego przez nich biznesu.
